
Cu thil an thuhnawhmi
cu zeitindah kan theihhngalh khawh lai tiah cun;
Na mobile phone ah balance ṭha
tein na neih ko bu le network zong ṭha tein na zoh i a kal ko bu khan mi
pakhatkhat kha na hei chawnh (call) chun hna lai i, chawnh a ngah lo a si ahcun
hi ka umnak khan (room) chungah hin mizei maw nih camera an thuh/chiah ti khan
a hngalh lai. Phone call na tuah i, na call khawhlonak a ruang cu na phone nih
network tlaih ding a range a kal ko mi kha Optic
Fibre cable timi nih a rak hmuh (detect) i hnahnawhnak a rak pek caah khan
a si. Nangmah le na pawngkam velchum hrawnghrang kha vedio camera nih a rak
thlak len ko cang ti kha i fian colh ding a si lai.
Cucu zeiti’ndah kan
theihhngalh khawh lai tiah cun? Thlalang khan a kutdong khan hun tong law,
thlalang le kut karlak ah a lawngmi (space) a um lo a si ahcun Two Way Mirror
tinak a si i, hihi nangmah a thli tein na muihmel hmuh zohnak dingah an chiah
ti khan a theih lai. Nangmah nih cun na mui lawng na hmuh lai, asinatein khan dangin
khan na tak nai kholh lio maw, thil thlennawn lio tbk. hna kha an rak in hmuh
ziar khawh pengmi a si.
Asinatein na kut le
thlalang karlak ah a lawngmi (space) a um a si ahcun thlalang pangai a si ko
tinak a si caah zeihmanh lungṭha lo le lunghring in um ding a si lai lo.
Hi a cunglei phunhnih hna
hi zei ruangah dah kan hun ṭial tiah cun Laimi chungin Kawlrawn leiah siseh,
India ram lei zongah siseh, ram cangkang tbk. khualtlawng lamli mi hi kumkhat
hnu kumkhat in kan tamchin lengmang cang. Mi cheukhat cu khua va hmuh duh ah le cheukhat ve cu sipuazi sumdawng in atu
le tute a kal lelek zong kan karhchin lengmang cang.
Hiti bantukin kan
tlunkal caan ahhin a tam u cu phaisa ngei deuh hi kan si ko hna i, phaisa ngei
lo ngaingai hi cu kan um lem hna lo i kan ngeih ruangah siseh, rian he aa
pehtlai in a herh ruang zongah kan tlawnnak a si. Cu tikah khual kan tlawn tik
riahbuk (Hotel) cangkang taktak mi ah aa thum lenmi zong kan um kho cang hna i
zeitluk in dah lunglawmh awk asi. Asinain cuti lunglwamh awk a si rualrual in
cun kan rak i ralrin ding zong hi an rak tam lengluang ve hoi cu lakah a biapi
ve ko theih awktlak a si ve ko hlah maw tiah ka ruah ruangah tutan ah hin ka
hun ṭialnak cu a si.
Hmundang kadang dang i
khualtlawnnak ahhin kan i ṭhumhnak Hotel hna zong hi an i dang cio ve i, atutan
ah ralrin ding tiah phunhnihte ka hun langhter mi hi kan i ṭhumhnak hotel
bedroom, tbk. ah a um lo zong a si kho men, asinatein cheukhat hotel ahcun miṭhalo
hna nih an thuhnawh mi le an chiahmi hi a um ṭheo tawn caah tutan ah culak i
kan him khawh nakhnga theihtlei ah cang ve hram seh ti sa duhthahnak he hun
tarlangh ka duhnak a ruangbik cu a si.
Cun dawr ah thilpuan
kan cawk tik zongah hnipuan hruk-aih chunnak (try room) kan kal hlan ah camera an thupnawk el maw, ello dah? Ti kha
mah pumpak cio nih theihkhawh nakding lam phunhnih hin hngalh khawh i zuam cio
ding a si ko cang.
A bikin kanmah he aa
naihbik a simi Mizoram a ummi kan unau pawl zei sualnak a tuahlomi hna cheukhat
nih cun hi bantuk hi an ton lulhmalh cang ti a si. Cu tikah kannih cio hna zong
Mizoram le Vairam siseh, hmundang kadang ram cankannak kan i chawhleh ve leng
cang tikah hin kan tong lai lo ti hi ahohmanh nih kan chim kho hrimhrim lo
cucaah cun hi bantuk mual i phohnak le zoza i langhnak hna hi kan tonlonak ding
caah le kan himnak dingah a hlankan tein ralrin dingah kan sawm hna.
Hi a cunglei thil
phunhnih hna hmang in hin nungak tleirawl zei sualnak a ngei lomi hmanthlak pawl
in hin mi zoza langh le thangchiat an hman tawnnak hi a si. A bikin nu hna hi
kan i ralrin deuh cu a haumi a si.
Cucaah cun khoika hmun
kan kalnak le khual kan sinak hmunhma ram cio ah fimkhur tein um i zuam cio
hram hna usih tiah kan sawm hna.
(Theihternak: A cunglei “Hidden Camera
le Two Way Mirror Zeitindah Kan Theihhngalh Khawh Lai?” timi hi Mizo le Burmese
ta hun zohchih in hun lehcawhmi a si caah a ruahzia nan ka thiam naklai kan
nawl hna. Cun hi hun lehcawhmi ahhin Mizo deuh kha hun chirhchan deuh a si ti
zong kha ka van chim duh ṭhan rih. Kai lawm ngai. Calettu: John Zilpici Cinzahh)
Vaupi {April} 2013
New Delhi
India
****
a tha tuk. Lung lawmhnak tam pi ka ngei
ReplyDelete