By. John Zilpici Cinzahh
Minung
hi mah lawng in khuasa kho le a um kho mi kan si lo. A bu in, a phu in, a kawp
tete t’in a um mi kan si. Cu ve bangin saram hna zong a phu tein, a bu tete le
a khuahkhuah tete in minung bang khua an sa vemi an si. Saram le minung hi kan
rak i lawhnak a um bantukin kan rak i lawhlonak le i tluklonak, le i dannak
zong tampi a um len hoi. Minung le saram hna hi mah pumpak tein khuasa kho le a
um kho mi si usih law pehtlaihnak timi hi kan caah a rak herhmi le santlaimi a
si hnga lo. Asinabeltein mahlawng tein a um kho mi kan si hna lo tikah kan ṭhanchonak
caah pehtlaihnak cu a herhmi le a haumi a si.
Pehtlaihnak
kan ti tikah a phun tampi in a um. Nu le pa pehtlaihnak, pakhat le khat
pehtlaihnak, bu khat le bu khat pehtlaihnak, ram khat le ram khat pehtlaihnak,
pengkhat le pengkhat pehtlaihnak, khua khat le khua khat pehtlaihnak t’in tampi
khin an um len rih hna.
Kan
vawleipi hi zeica’hdah mah tluk rang hin a huncho khawh hnga kan ti a si ahcun
pehtlaihnak a ṭhat chin lengmang ruangah khan a si ko. Cu ve bangin Laimi (Chin
miphun) hi zei ruangah dah kan hun ṭhancho chin lengmang ve kan tiah cun kan i pehtlaihnak
a ṭhat chin lengmang ve ruangah a si kan ti khawh. A hlan nak let tampi in
pehtlaihnak leiah kan hun ṭhancho tikah cun a lamkip tein ṭhanchonak zong kha
kan hmuh khawh ve cang.
Asiahcun
cu bantuk i pehtlaihnak dingah cun zeidah tuah a hau? Zei dah a herhmi a si i,
kan i pehtlaihnak hi zeitindah kan ṭhanchoter khawh kun lai? Zeitindah kan i pehtlaih
khawh chin lengmang lai? timi hna hi ṭhanchonak a duh taktakmi kan si ahcun kan
tuaktan ding le kan ruah awk an si hna. Kan vawleipi hi pehtlaihnak leiah a ṭhancho
tuk tikah hin bu le bu kar, ram le ram khat kar, minung pakhat le pakhat zong a
si ah rianṭuannak le ṭuanmi hna kha zei i relpiak loin um phung a si ti lo.
Pehtlaihnak a ṭhat cang ahcun rianṭuan hi a fawi cang ti hi kan theih a hau ko
cang. Pehtlaihnak a ṭhatnak hmun ahcun ṭhancho hi a fawi tuk cang caah pakhat
le pakhat kan si ah siseh, bu hoih cio in rianṭuan mi kan si hna tikah i
zohchuknak le zei i rellonak kha kan ngeih lo an hau cang i, kan rianṭuanmi cio
kha kan i upatpiak le pakhat le pakhat zei kan i relpiak kha a hau ti hi kan
philh lo awk an si. Chim duh bikmi cu pehtlaihnak a ṭhat tuk cang tikah bu khat
le bukhat, minung pakhat le pakhat hi i tluk khawh le i phak hi a fawi tuk cang
i, thil ti kho nu pa si hi a har ti lo ti hi kan hmuh thiam ngai a hau.
Cu
tikah Lai miphun (Chin miphun) cu kan holh aa dan lengluang tikah hin cu bantuk
cu chanthar ah hin fakpi in kan umnak ram cio i kan cawl kan canghnak hmun ah
kan i ralrin kha a herh tuk hringhran. Mah i ti tawnnak lungput kha kaltak in
zei i rel cangnak, i hmaizahnak le i dawtnak hna kha nifatin kan cawlcanghnak
le rianṭuanṭinak kip ah i ngeih kan hau cang.
Minung
hi mui i hmu lo le thawngpang i thei loin pehtlaihnak a um kho lo. Cu ve bang
cun bu le bu khat zong ṭuanmi um lo le thawngpang i theih lo cun pehtlaih
khawhnak lam a um kho lo. Ram khat le ram khat zong an ram kong le sining
thawngpang i thei hmasa lo cun pehtlaih khaw a si lo. Chim duhmi cu thawngpang i
theih hnu le mui i hmuh hnu, ṭuanmi i theih hnuceo lawngin pehtlaihnak hi a um
kho.
Cu
tikah pehtlaihnak kan duh a si tak ahcun biaknak lei bu kan siah siseh, vawlei
lei bu kan si zongah kan member hna le mizapi theih awk ding khan kan
cawlcanghnak le rianṭuannak kha kan theihter hna i, thawng kan zamh khawh hna
kha a biapi tuk i, a herh cangmi chan ah kan phan ko cang. Cu ti kan tuah lo a
si paoh ahcun midang he i pehtlaihnak cu chim lo member maw, asiloah kan rianṭuannak
ah a kan bawmchantu hna he hmanh khan kan i pehtlaihnak kha a cat kho i, a ṭum
khomi le a zor kho zong a si.
A
kan bawmchantu minung hna le member hna he kan i pehtlaihnak a ṭhat khawh ti lo
a si ahcun kan rianṭuannak zong kha cuhlan bangin a cak kho ti lai lo i, kan ṭhanchonak
zong a zor deuh thluahmah ve ko lai. Kan thawng an theih a herh lo, a kan
pehtlai duhmi nih cun an kan theih ṭhiamṭhiam ko; member chung zongah i thanh
len a hau lo. Theih a duh takmi nih cun thanh hau lo tein cawngcanghnak cu an
theih ko ti kha tuchan sining le rianṭuannak ahcun a si kho ti lomi a si i,
phun dang chim ahcun cu ruahnak cu a palh cikcek kan ti khawh. Thawngthanh kan
ti tikah kan rianṭuannak kha ṭial in mizapi sin va phawtlen kha a si lo. A lam
tampi in a rak um ve. Kanmah member chung cio sinah rel khawh awk i kan
cawlcanghnak kan thanh khawh a si ahcun cucu mizapi sin thawng hei thanh kha a
si ko.
Tuchan
email, internet chan a si cang tikah cu ti member hna sin i, thawng i thanh cu
a har ti lo tikah member zapi sinah cawlcanghnak thawng kan thanh khawh hna lo
ahcun bu chung hruaitu upate santlaihlo le fello taktak kha a si cang.
Cu
tikah biaknak lei bu ah siseh, vawlei lei bu chung zongah siseh thlafatin
asiloah zarhfatin tbk. bu thawngpang i thanhnak cazual, authawng tbk., kan
chuah len cang hna. Hi chung i kan cawngcanghnak member hna nih rel awk i, kan
chuahmi hna hi a sawhsawh men ah kan ruah ding a si lo, kanmah bu chungah le bu
dang he kan i pehtlaih chin khawhnak lamṭha tuk a kan sialpiaktu a si ti kan
theih kha a herh ngaingai.
Bu
khat chungah pehtlaihnak a ṭhat paoh ahcun cu bu cu an ṭhangcho deuh ko lai.
Ram khat chung zongah pehtlaihnak a ṭhat a si ahcun, cu ram hna cu an ṭhangcho
hrimhrim lai. Cun a dang bu he siseh, a dang ram hna he an hun i pehtlaih chin
khawh rih asi ahcun cu nak let in an ṭhangcho deuh fawn ko lai. Zeica’htiah
pehtlaih cu ṭhanchonak a si i, pehtlaihnak a ṭha a duhmi bu le ram paoh cu an ṭhancho
deuh chin lengmang ko lai. Pehtlaihnak cu i bawmchan in khat le khat ṭuanṭi pei
a si, khat le khat kan i pehtlaih cu ṭhanchonak kha kan duh ruangah a rak si.
Cucaah
pehtlaihnak cu minung hna kan ṭhanchonak caah a herh tukmi a si i, pehtlaihnak
nih minung pakhat le pakhat, ramkhat le ram khat, bukhat le bu khat kar a rak
kan ṭhanchotertu hrampi cu a si. Pehtlaihnak hi tha kan pek a si paoh ahcun
hawidang bu, hawidang ram bangin kan ṭhangcho chin lengmang ve ko lai.
14 September {Zing} 2012
New Delhi- 110059
India.
++++
No comments:
Post a Comment