TV Caw Duhmi Nih Theih A Herhmi Tete

Tv cawk hi a hlan bantukin a fawitemi a si ti lo. Zeica’htiah model dangcio technology phun dangdang thuamh in sermi hi a tam tuk tikah, hiti duh thim ding phun a tammi ahhin thim sual lai phan bikmi cu a si. 

Tulio caan, seh lei fimthiamnak (technology) hlun le thar aa thlen chukcho lio caan ahhin, kan TV cawkmi a thimzia kan thiam lo sual ahcun, caan zeimaw caan karlak chungah a hlun colh dingmi i cawk sual phan um ngaimi a si. 


I timhlamhnak zeihmanh ngeita hmasa loin showroom va luh top i cawk cu ruahnak lengin phunzai le i chir a fawi ngai.

A tir ah khan cun TV hi mirum pawl ca deuh lawngah rak ruah tawnmi a si. Atu ahcun a mi zakip nih cawk khawhmi thil a si cang. Kan cawk tikah zei bantuk TV phun cu dahkan cawk ah a ṭhat kun lai ti kha chim khawh kan i zuam lai.

Mirum caah cun, a man fakmi paoh cawk zong a poi lem lai lo nain, mizeipaoh nih a man tlawmṭung a ṭha fawnmi kha cawk kan duhdih ciomi cu a si.

A man a fak tuk lemlomi ah TV ṭha kan timi cu zukcawk a muisam (picture quality) fiangmi, colour ṭha, a aw (audio) fiang ṭha, electric heu lo, thilri dang pawl letin pehtonh khawh a ngahmi le hmunhma a la tuk lomi kha a si ko. Cu bantuk in a ṭha i, hman khawh dingmi TV cu zeibantuk TV dah a si ne hnga?

CRT in LED

Atu lio a chuak tharmi pawl ahhin, ‘A pheng,’ ‘Flat Panel (TV)’ an timi hi a tam bik cang. Hlanchan TV thingkuang bantukpi a chahmi CRT TV (Cathode Ray Tube TV) pawl kha cu company lian pawl nihcun a thar an ser duh ti hna lo. 

TV a phengmi pawl nih hin a chiah nakding hmunhma tam a lak lo pinah, electric meitha zong a heu lo deuh, cu pinah, innchung zong a dawhtercaah Flat panel TV phun hi cawk ah a ṭha. A phekmi phun pawl a cawkho lo dirhmun kan dir a si zongahphaisa ideih deuh tikah cawk kha a ṭha.

Flat panel TV phun pawl hi an zukcawk langhning muisam, display (screen) technology he aa tlakning in hitin a dang cio in ṭhen an si hna i, cu lakah a lar ngaingaimi phun thum hna cu:

1.      Plasma TV,

2.      LCD TV (Liquid Crystal Dispay television),

3.      LED TV (Light Emitting Diode television) hna hi an si.

Hi a cunglei van langhtermi phun thum lak ahhin, Plasma TV, le LCD TV hna hi electric tha an heu deuh caah an lar lo chin lengmang i, company lian pawl hna nihcun an ser tam tuk lem ti hna lo ti hmuh khawh a si. LED TV hi an chuah chin lengmangmi cu a si i, electric meitha zong a heu lo. Cu ruangah cun LED TV cawk hi a ṭha bik lai ti a fiangmi cu a si.

“LED TV” an timi zong hi LCD TV ṭhiam a si. An i dannak tu cu TV screen a ceuh ning (back-lighting) ah an hmanmi kha an i khat lo tinak a si. LCD TV ahhin CCFL timi (Cold Cathode Fluorescent Lamp) hman a si i, LED TV ahhin cun LED hman a si.

A Fiang Maw?

TV cawk tik rengreng ah a herhbikmi cu zukcawl muisam a langmi a rak kaptu ceu (resolution/pixel) hna hi an si. Thim a zummi tiat a fapacik a dip tete a rangmi rawng a ummi nih khan TV hmai a langh khawh nakding kha a chuahter tawn. TV pakhat hmai chungah cubantuk tete (pixels) an hrawl deuh paoh le a tlum tlawm deuh ve caah, cu TV cu a resolution a niam deuh tinak a si. Mah a hung langmi chihria bantuk tete a dipmi a fat paoh le a resolution a sangmi a si i, ‘pixel’ a tamti zong in chim khawh a si lai dah. Cu bantuk a dip tete hna nih cun zukcawl muisam a hunglangmi kha an pian/fiantermi a si.

Atu dirhmun ah TV resolution sang pawl cu a tlangpi in pixel 1080 an si ngawt hna. Hi bantuk TV hi ‘High Definition TV” ti a si. A tuamnak bawm zongah zoh law, ‘HDTV’ tile ‘FULL HD’ tiin maw anṭialmi na hmuh lai. Hmailei caan ah TV channel zoh bik dingmi hna cu hi bantuk (HDTV) he ai rup/tlak mi an si telai caah, HDTV tiah a ṭialmi bak lawng cawk ah a ṭhabik cu a si. 

A pangai (Standard Definition TV) tepawl nakin hin aman zong a tam deuh. Natein a fian deuh pinah, TV sernak lei a san chin lengmang kozongah, caan sau deuhpi tiang aa rup/ tlak dingah hman khawh ding kha a si. Cu ruangah cun phaisa tlawmpal chapchin zong kha ui tuk ding a si hnga lo.

A sertu pawl hna nih hin, HDTV taktak si lem ṭung lomi,‘HDTV Ready’ an timi pawl phun hi an siam ve.  HDTV a tluk ve ko tinak tluk a si i, ‘Original bantuk ve ṭhiam si!’ an ti duhnak a si ko, natein HDTV a tluk lo. Cu ruangah, HDTV kan cawk asiahcun, HDTV dik taktak kha cawk ah a ṭha bik ko.

TV Hmai Lianmi

A fiannak (resolution) dih in a van chang ahcun TV screen lian hi a biapi ngaimi a si ve. Zei ruat duakdak lem loin kan hei chim ko ahcun, “A hmai lian deuh paoh cu an cangkang tlangpi ko. Cun a hmai lianmi paoh cu aman zong a fak deuh ve fawn. Hi kong hi chungkhar zatlang huap cin, TV man ah phaisa tampi cawiliam aa huam/harhmi hna caah a lian deuhmi paoh caw” tiah ruahnak i cheuh khawh ci phun kha a rak si lo. A hmai lian le lianlo ahhin cun kan phaisa neih le kan chiah nakding hmunhma letin aa rem ding tlak thimthiam zong kha a rak biapi ngaingai vemi cu a si. Phaisa kan neih ngai ko asiahcun, 40” maw 42” maw hi Rs. 50,000 hrawng in cawk khawh a si i, a za ngaimi a si ko.

TV hi a hmai lianhning hoih in zohtu ṭhut nakding hmun a hlat le a naih zong kha a biapi fawn rih. TV hmai lianpi hna naih tuk i van zoh cu mit nih a celhlo lawng si loin, zohtu ca zongah a nuammi a si lem lo. Cucaah cun a hmai lianmi TV paoh nihcun innkhan dal kaumi zong kha a herh deuh ve. Cu ruangah cun, 42” (42inch) nakin a lianmi na cawk duh a si zongah na cawk hlan in na hun nakding hmun innkhan kau na ngeih ṭhat le ṭhatlo kha tuak hmasa a ṭha. A tlangpi in zaran caah cun 40”/42” hi aa dawh tawk ngai a si ko.

Ihnak khaanchung ah mahte lawng zoh awkah cun, 32” nakin a fa deuhmi aa tlak deuh caan zong a um ve kho. Mileng khan tu ah cun 32” le hi nakin a fami chin cu an i tlak tuk lem lo ah ruah khawh a va si ve hnga dah.

A hmai lian leikap pawl hi cu HDTV an si tlangpi ko hna. 32” le hi nakin a fami pawl ahkhin HDTV taktak si lomi, “HDTV Ready” kan timi bantuk phun pawl kha cawk sual a ol biknak cu a si i, ralrin ngai zong a hau fawn.

Pehtonhnak Thil le Ri Pawl

Hlan deuh lioah khan cun DVD Player kha a rak lar ngaingai. Atu hnu tu ahcun a si ti lo Pen Drive a lar chin lengmang cang. Cucaah cun, TV na cawkmi kha Pen Drive le External hard disk letin pehtonh khawhmi, hmantlak le film phunphun zoh khawhnak a ṭhami si chih sehlaw a ṭha bik. Pen drive le hi bantuk a dangdang sawh/bunhnak kua, USB port a um tlamtling maw ti kha ṭha tein zoh hmasa law a um lomi pawl a si ahcun cawk ding a si lo. 

Cun a um ko a si zongah, cuti sawhnak kua iṭhate bunh in film le hmanthlak  hnaṭhate a piah kho taktakmi a si maw, silo ti zong kha ṭha tein atak le taklo zohpiak hmasa. USB port pinah hin, thilri phun dang bunh nakding HDMI port um chih seh, cun DVD/Laptop/Tablet/Smartphone/Camera/projector etc.., letin pehtonh bunh khawhmi zong si chih seh law cucu a ṭha bakmi ah ruah a si.

Pen Drive

Multi USB Port

USB Port

Kan TV cawkmi cu a fiahmi phun (HDTV) zoh khawhnak dingah siammi zong  siko hmanhseh, atu kan TV channel a petu pawl hna nihhin HDTV in an kan pek khawh rih lo ruangah, a hlunghlai ning tluk in a ṭhatnak kan tem kho lo ti cu kan zapite in kan theih awkah a ṭha ve lai dah. Cucu zei he dah ai lawh tiah cun Handset manfak taktak ṭung i, a signal/line chia bakmi bantuk khi a si ko. Asinatein, Cable TV si loin, Internet le Set top box hmangin zoh khawhmi phun (TATA Sky…) le source phun dangdang hmangin HDTV ah zoh khawhmi thil copy ding le games hna zong an tam chin lengmang cang. Cucaah pehtonhnak kua USB port le HDMI a ngeimi cawk kha a ṭhat deuhnak bik cu a si ṭhiamṭhiam.

TV a ṭhancho ning lei kong kan chim seh tiah cun, TV kan timi le computer kan timi hi an i neih chin lengmang cang. TV a chuak tharmi a tam u hi cu computer screen bantuk in hman khawhmi an si cang hna.Cuve bantuk cun, computer ‘Monitor’ kan timi a chuak thar pawl hna zong “TV” bantuk in hman khawh an si ve fawn cang. Thilri dang bet chap hau ti loin internet tonghtham khawhnak zong an telh/bunh chih cang hna. 

3D TV tihna zong an um i hi bantuk lei hi cu tu rih ahcun chim timhmi a si rih lo. Thilthar ṭhen khat pawl hi cu a chung chiahmi thilri seh nih hman colh dingin an i huam/remcan len ko zongah, zoh dingah a kan tuahpiaktu hna (service provider) nih an kan pek khawh rih lomi an tam rih. Cucaah thilthar a chuak lenmi hna zong hi a ṭhatning tluk in kan hman le tem khawh rih lonak zong hi a si.

Mi cheukhat nih cun, hi kong ṭialmi hi Samsung, sony, Panasonic etc… ti lei kap hawih in a ṭial lai tiah an i beisei ngai khawh men. Natein, vokte zuartu ihmuhsak nakin, vokte ṭha thimningcang i chimh hi a ṭha deuhmi cu a si.

Cun a aw (audio) hi a si. Thang emem in a awn lenmi nakin a aw fiangmite kha thimthiam a biapi ngai. Cun na zoh tam bik dingmi kha ringawn (music) lei maw, thawngpang dah an si ti nih tampi bia a chim ve fawn, a aw a fiang tuk lem lo kan ti tawnmi a tam deuh hi cu a hmangtu nih kan tonghtham thiamlo ruangah an si deuh tlangpi rih hna.

Cuticun, TV kan cawk ding cu tawite in von funtom khawh a si ko cang:

1.      LEDTV

2.      HDTV (FULL HD)

3.      40”/42” (42inch) screen. 40” cawk khawh lo ahcun a fa deuhmi cawk ding a si ko. Nain, 32” nakin a falomi si kho seh law a ṭha.

4.      USB port, Video support

5.      HDMI port

6.      Aw a fiang ṭhamite

Hi a cunglei tarlanghmi tlang nga hna thei bu tein TV kan cawk a si ahcun, kan ti sual tuk lai lo tiah zumhnak le ruahchannak tampi ka ngei.

(Theihternak: Hi a cunglei TV kong theihtlei hi Lengzem thawngpang cabu,July 2014 ah an ṭialmi kha aa tlakning in ka leh i ka van betmi le van remh chapchuan chinmi an si.)

++++