Rev. Thawng Dun He Ton Biaruahnak

Biahaltu: Zilpici Cinzahh

Editor: A hmasa bik ah na chungkhar kong tawite in van kan chimta law kan duh ko?

Rev. Thawng Dun (TD): Ka min cu Thawng Dun a si. Chungkhar pali khuasa kan si. Ka nupi cu Pastor Zai Kim a si i, Fanu le fapa pakhat kan nei. Ka khua cu Zokhua a si i, ka phun min cu Lungfa a si. Atu kan umnak hi Chin khualipi dawh Hakha, Pyidawtha sang ah kan um i, Grace Baptist Church ah kan um.

Editor: Sianginn na kainak teh a tawinak tein na kan chim kho hnga maw?

TD: Kum 1985 ahkhan ZTC (Zomi Theological College) ah D.Th. degree ka la. Cun 2010 ah Myanmar for Christ Bible College nih B.Th. an ka pek.

Editor: Sianginn na kai lioah harsatnak na tonmi chungin ka philh kho lo tiah na timi a um maw?

TD: Sianginn ka rak kai lioah hin harnak ka tonmi tete an um len. Cu ka tonmi chungin ka philh khawh lomi cu angki, bawngbi pahnih veve le kedan tuahkhat te he lawng kum (4) chung ka rak kai, mah cucu ka philh kho lo. Cun Jesuh a ra ṭhan ti lai lo timi an kan cawnpiak i thlakhat le cheu chung sianginn kai kaa rak i din bal fawn (ngol bal).

Editor: Pathian rianṭuan naa awt kum le na ṭuan ciami rian hna teh a tawifiannak tein na kan chim kho hnga maw?

TD: 1986 Feb. thawkin Hrawngvun khua ah Church pastor, Hakha khuahlun Carson Baptist Church Pastor kum (3), HBA (Hakha Baptist Association) ah kum (3), ZBC (2005-08) revival secretary, Zokhua peng president le Zokhua pastor ka ṭuan ṭhan, Kum (2001) in ngaktah zohkhennak rian ka thawk, 2004 ah HBA nih zumhnak konghe pehtlai in rian an ka dinhter/phuah. 2005 in Chin Association of Baptist Churches ah Gen. Secretary kum (4) ka ṭuan, Cun President kum khat ka ṭuanpiak hna i, 2010 in (EM) director zong an ka ṭuanter ṭhan.

Editor: Pathian rian na ṭuannak ah na tonmi ngeihchiatnak a um maw?

TD: A har ka timi cu kan zumhnak aa khah lonak ruangah Zokhua peng ka rianṭuanpi hawi he meeting kip le civui caan ah ka mitthli a tla tawn. Cun voikhat cu bia an ka hal i, Adam sualnak kan i hrawm tiah na cawnpiak ti lai maw? Baibal ca a palh loh. Khamhnak a tlau kho lo tiah na cawnpiak ti lai maw? tiah an ka ti i, mah bantuk na cawnpiak rih ahcun rian kan ṭuan ṭi kho ti lai lo tiah an ka ti. Taksa lei in cun kan i daw tuk ko natein zumhnak a khah ti lo cun sianglo ngaiin ṭhen caan a phan ve. Cun Zokhua peng (3) ka um chungah voi (4) an ka ṭhial bal. Pastor dang cubantukin ṭhial an si bal lo. Asinain cu ti ṭhial ka rak tonmi kha a ṭha tuk Pathian khuakhan a si i Biatak karhnak ca ding a si ko.

Editor: Zomi Baptist Convention (ZBC) rian na rak ṭuan lioah khan zeiruang bikah dah na dinh, a ruang na kan chim kho hnga maw?

TD: ZBC rianṭuan hi pehthan dingin an ka nawl lengmang natein ka huam ti lo, a ruang cu phaisa hal le ṭhanchonak lei deuh kha ṭha a pekmi a si tikah ka zumhnak he aa rem deuh ti lo cucaah cun ka dinh tak hna.

Editor: Pathian rianṭuantu Pastor, Evangelist tbk., i phuah kan hman tawnmi hna hi, i phuah/dinhter awk a si ko tiah maw na ruah, zeitindah nangmah leiin na hmuh ve ning a si?

TD: Pathian rianṭuantu nihhin taksa lei duh deuhnak ruang i tlinlonak le sualnak kan ngeih tikah phuah hau loin mah tein kan i dinh ding a si. Khrihfa mi hna nih hin cun phuah timi biafang hi hman loah a ṭha bik. Sinatein zumhnak kongah a pial tukmi hna cu kan dinhter awk an si ve ko. Mi thawngṭha chimmi ngeih ruangah i phuah tbk., hi cu a ṭha lem lo, a si awk a si lo ka ti.

Editor: Khrihfabu thlarau leiah siseh, taksa lei zongin seiseh a ṭhancho khawhnak caah hin a hlei in tuah a herh bik ko tiah na timi a um maw?

TD: Khrihfabu pakhat a ṭhancho khawhnak caah a biapi bikmi cu pastor a hrintharmi, chawva leiah a felmi, innlak len a zuammi nih an ṭuan lai i, Khrihfabu Thawng`ha biatak tampi a luhter lai. Cun a tlangpi in Training le caantawi cawnpiaknak tbk tampi a tuah khomi Khrihfabu cu an ṭhangcho. Cun thlacam bu, an ngei lai i, mission a thlah lai, cun bu chung rianṭuantu pakhat le pakhat an i upat le dawt ahcun an ṭhangcho ko lai.

Editor: Chungkhar ṭhanchonak caah siseh, kan fale hna hmailei an lamtluan an ṭhancho khawh nakding ahhin nule pa hna nih hin zeiti bantuk in dah chungkhar ahhin hma kan lakah a ṭhat lai tiah na ruah?

TD: Chungkhar ṭhanchonak caah a herh bikcemmi cu nule pa a piangthar mi kan si hrimhrim a herh, zeitluk na fim zongah na pianthar lo ahcun na ṭhangcho deuhdeuh paoh le na buai chin deuhdeuh ve ko lai. Chungkhar pumhnak kan tuah lai i, khukbik tein thla kan cam ṭi lai, kan dihlak in lente kan i celh ṭi lai, pumhkhawmhnak ah kan kal ṭi lai, cun a herh caan ah chungtling tein kan lengṭi hna lai. A tling lomi kan um tikah thla kan i campiak hna lai i fak tuk in kan i mawhchiat hna lai lo. Kanmah le kan rian duh cio kha tha kan i pe lai i, kan i bawm fawn hna lai.

Editor: Laimi phun hi ramchung ah siseh, kan phaknak hmun le ram hna ah kan i ṭhen lengmang va si kaw, Khrihfabu le vawlei lei tin i ṭhencheu lengmang kan hman hi a ṭha na ti maw? Zeitindah nangmah leiin na hmuh ve ning? Na kan chim kho hnga maw?

TD: Laimi kan umnak ka hmun paoh ah lung i khahlonak le ṭhennak a tamnak a ruang bik cu, a bupi in rianṭuan a ṭhatnak kan hngalh kho rih lo i, pumpak le chungkhar zawn lawng kan ruah khawh caah a si, Khrihfabu hi miphun, khua, tlang kawl hi a ṭha lo ngaimi a si. Holh balte cu Bawipa nih a kan pekmi a si caah holh theih lo ruang i kan i ṭhen cu Babel innsang chiatserhnak a si caah kan hrial kho bal lai lo.

Editor: Delhi khua hi na phan bal maw? Cun Delhi na rat hlan ahhin kan ṭhutdir ning kong na theihmi an um len lai va si kaw, hika na h un kan phak hnu ahhin na theihning he aa dang tuk na timi a um maw?

TD: Ka voikhat phaknak a si. Delhi Laimi umnak hi ka ruah ning nakin a rak chia deuh an lam le an inn sakmi nih hin ka thaw aa ka phih. ( A chim aa harh pah na tein keimah ka rak i phuhrung deuh rua ka ti… Biahaltu ) Ka thin a phangmi cu kaan hmuh hna tikah saltang nan lo lo i, zalong tukin nan nun mi hi nan thluachuah phittu hna a si sual hnga maw? ti ka phang. Ka ruahning ahcun miphun dang ram ahcun ralringte le fimkhurte um i Pathian kawl peng dingah kan ruah hna natein duh paoh in a um hna nan rak um mi hi ka khuaruah a har ngaingai. Mitam deuh cu Pathian nan duh i, ka lung nan ka lawmhter ngaite.

Editor: Lai miphun nih hin cellphone hi kan hman ngaingai cang hna va si kaw, pumhnak biakinn chung Pathian thangṭhatnak hmun tiangtiang i, upa zong zei hlei lo hngakchia le tleirawl mino hna zong zei hlei loin; aa pummi pawngkam minung hawi hnahnawhnak kan pek lengmang ko hi zeitindah na hmuhning a si?

TD: Laimi phun cu phone kan hmu in kan hmang bal lo tikah kan thiamlo zong a si ko lai. Singapore ah voikhat kaa pum i pumh chungah phone voikhatte a awnhmi le aa chawnmi zong an um lo pumhnak ahcun zeidang thil kong hmanh tuaktan loin kan biaknak hi upat pek ah a ṭha bik.

Editor: Delhi khuatlang a ummi mitam deuh hi cu chungkhat chingla rualchan u le nau nih hunzohkhenh in ṭhutdir le cheukhat cu hawile kom thil kuat tbk in a ṭhu dirmi zong um len a si. Ramthumnak i thil kan kuat tikah hin Shikhar (kun-pawng), Khaini, Kubar, Sahdah, tbk., kuat hi a hlawk i an hman bik cemmi a si. Hi bantuk takpum caah le ngandamnak caah a thur hnawmmi thil kuat kan hmanmi hi zeitindah na hmuhning a si? Kuat awk a si ve ko na ti maw? A hman i, nan hman lo ding le nan hrial awk bak a si tiah dah na ruah?

TD: Laimi nih ramdang ah thil kan kuatmi hna hi Pathian lam awnhpiakmi a si tiah ka ruah. Cuti ka ruahning lengpi in khuaawng zong nan rak tong. Asinain kan thil kuatmi hna hi thihsi le poison (tur), aa tel ve ahhin cun Pathian thluachuah kan hmu lai ti ka zum lo. American President John.F.Kenedy cu zuzuar chungkhar a si caah atu a chungkhar tuanbia a chia ngaingai. Zu a zuarmi fale hna le thilṭha lo a tuahmi hna chungchuak i, an tuanbia kan hlathlai tikah tuanbia ṭhami an um lo. Cathiang nih a dik lomi phaisa tampi hmuh nakin a hmaanmi phaisa tlawmte hmuh a ṭha deuh tiah a kan cawnpiak. Cucaah zuzuar, kuak le sahdah, Khaini, Shikhar (kun- Pong) le mah le mah i zuar tbk mah hna pawl hi kan ral ngan bik cu an si. Khaini, sahdah, Shikhar (kun-pong) ramdang kuat le zuzuar hi an i khat bak. Cucaah cun ramdang a ummi kan unau le hna zong nih kan kuat tik hna ah an rak kan cohlan piak awk a si hrimhrim lo tiah ka ruah.

Editor: Laimi nih mi ramdang kan um tikah kan i ṭhinhawk tiah na timi a um maw?

TD: Laimi nih miphun dang ram kan phak tik le kan um hna tikah an nunphung le an Pathian zumhnak a dik lomi nih a kan dolh nakhnga lo. I ralrin ding kan si tiah ka ruah. Cun kan holh le ca, kan tuanbia, ram le miphun kan philh lo ding kan i zuam ahcun kan tlawm zongah miphun dang nih an kan dolh kho lai lo. Cuti kan um lo a si ahcun chanthumnak ahcun Laimi kan si hmanh kan i chim ngamte lai lo.

Editor: Laimi phun ramdang i kan chuah lengmang mi hi zeitindah na hmuh ve ning a si. Na kan chim kho hnga maw?

TD: Atu lioah Lai miphun ramdang kan kal lengmang hi Pathian nih innka a kan awnpiak mi a si ko tiah ka ruah. Pathian a ṭanhmi kan si caah vawlei khuazakip ah a bia karhtertu le thawngṭha aupitu ah a kan thimnak lam pakhat a si tiah ka ruah.

Editor: Laimi hi micheu khat cu mah holh, nunphung, bia le hla nakin miphun dang holh, bia le hla tbk kan uar deuh tawnmi hi zeitindah na hmuhning, na kan chim kho hnga maw?

TD: Lai miphun cu kan ṭhanchonak a nai tuk rih caah miphun dang thilri le miram dang nunphung, holh, bia le hla kan uar hi a si awk a si ko. Kan puitlin deuh tikah cun kanmah miphun holh, bia le hla, le nunphung hna hi kan sunsak caan a phan ve te ko lai.

Editor: Pastor rian a ṭuan liomi nih kan tuah ṭuan awk le tha kan pek deuh awk tiah na timi?

TD: Pastor a rian cu Pathian bia ningcangte chim le Khrihfabu member len/pal le thazaang dermi thazaang va pek le mi nih Pathian an biak tikah thlarau le biatak in an biak khawh nakhnga caah a hruaitu le lam a hmuhsaktu a si awk a si. Pastor cu phaisa kongah a buai awk a si lo i, a ral pathum cu W pathum hi a si; Cucu: Wine (zu), Women (nu), le World (Phaisa) mah hna hi a hrial hna ahcun a chan a sau lai.

Editor: Khrihfabu pakhat ah hruaitu khrihfa upa, nubu, mino upa tbk hna nih a hlei in kan i zuam deuh awk le kan tuah awk rian tiah na timi?

TD: Khrihfabu hruaitu upa, nubu, mino tbk an rian cu Pastor rian bawmtu an si, Pastor uktu an si lo i, a rian a bawmtu dingah Pathian nih chiti a thuhmi hna an si. Khrihfabu ṭhanchonak caah fialmi le rian pek/khinhmi an si i, pherphahtu le ṭhutden sertu le Pastor lamnak caah, pulpit remhtu an si. Thawngṭhachim thiam an um si le Thawngṭha zong an chim ve lai. Mi sualnak kong a ceihtu an si lo i, dantattu zong an si fawn lo. Misual hna hma ṭawltu le thlarau sizung a phakpitu an si.

Editor: Pumh khawmhnak ah Lainu caah siseh, laipa caah siseh aa dawh na timi thilthuam a um maw? Aa dawh cah lo na timi teh? Asiloah chanthar nunzia, chan ti luan nih a kalpi le zei bantuk thilpuan kan i hruk-eih zongah a poinak a um lo na ti dah?

TD: Pathian biaknak inn kan kal tikah kan thilpuan hrukning hi chanthar thilpuan hruk-eih ningin a (hot) deuhmi le nu nih ṭanglang dengmang (SEXY) phei lang in le aa thlai aa vawrmi hruk-eih hi cu Pathian ṭihzah loah ka ruah. Mah bantuk aa hruk-eih mi cu upat awk a har ngai. Kanmah nih duh a nungmi le upat awk a tlakmi a sang bik kha kan Pathian caah hruk-eih awk a si ka ti.

Editor: Pathian rian na ṭuannak ah na tlaihmi tlaihtleng (motto) a um maw? A um ahcun?

TD: “Bawipa ai chormi (uan-mi) si ka duh.” 

Editor: Khrihfabu chungah hin pastor te an santlaihlonak, an tlamtlinlonak kongceih tehna, cun pastor a ṭuan liomi doh le thlak nakding khua khan a hmangmi um a si tawn, mah hihi zeitindah na hmuhning a si? Na kan chim kho hnga maw?

TD: Rianṭuantu hna doh a hmang lengmang mi hna le sual kawl a hmangmi khrihfa upa, nubu, mino le member pawl cu Judas Esakairiat zuat le Korah te chungkhar he khan kan i lo ko.

Editor: Caan hman kong he pehtlai in, micheu khat cu hramthawk thlacam thiah tbk ahkhin mizaw, sifak, santlailo tbk., ca tiangpi khin thlacampiak chih a hmang ṭheo tawnmi um a si, hihi a ṭhan a ti maw? An kan thiahmi ca te lawng kha kan camding a si ko na ti deuh dah?

TD: Thla kan camtikah kan thlacam a sau ruangah Pathian nih a theih deuh rua tiah ruah hi thlacam a zummi hna thlacam a si. Zumhnak tu in thla kan cam ahcun kan chim hlan in kan herh a hngaltu Bawipa nih tawite ṭung, fiang ngaiin amah le a zawnte ah chimmi thlacam kha a za ko. Bawipa Jesuh zong Gethsemane dum thla a cam ahkhan tawite lawngin thla a cam.

Editor: Kan ram nih a herh tiah na ruahmi ?

TD: Laimi vialte nih kan Pathian biaknak ah thawng`ha biaktak innka kan kharmi hi cu a hmaan lo ngai tiah ka ruah i, Lairam Khrihfa dihlak nih kan biakinn ah zalong tein Thawngṭha bia hi phuan sisehlaw, i remlonak, bu chuah tamnak le i ṭhencheunak hna hi a tlawm deuh hnga timi hi ka ruah. Cun kan theihnak a tlawm caah thilthar kan theih tikah kan aupi i, lungthin dang le hawi hmuh lo ka hmuh ti phun in, kan um tawnmi zong hi, kan theihnak a tlawm caah a si.

Editor: Laimi phun kan i pumhkhawmhnak biakinn chung i hlasak, biachim tbk hna ah khin a cheukhat cu miphun dang hlasak, holh tbk a hmang i aa lunghmuih ngang mi le uah ngaimi kan um tawn hi zeitindah na ruah ve?

TD: Pathian kan biak tikah kanmah holh, bia le hla, aw tein Pathian kan thangṭhat ahhin, Pathian nih a kan ser hnawh chan le Laimi phun kan si a tlin khunnak cu a si tiah ka ruah. Kan biakinn ah miphun dang holh, bia le hla, le aw kan hman tawnmi hi cu mi kutcung savo kan nganter khi a si ko. Hmailei ahcun hi bantuk thil hna hi cu kan uar lo caan a phante ko lai.

Editor: Pastor nupi nih a tuah awk rian tiah nanmah pumpak in na hmuhning na kan chim kho hnga maw?

TD: Pastor nupi cu thla a cammi le innchungkhar ṭha tein a zohkhenh khomi, khualtlung mileng caah hnangamnak petu, le a fale hna kha neih tein a ṭhihruaitu a si awk a si. Khual a tlawng tukmi, chawlet chawhrawlmi, phaisa a duh tukmi, dawh a duh tukmi, holh dawh lo a hmangmi, le a hmai a panh lomi a si awk a si lo.

Editor: Kan fale hna nih kanmah kan holh (Laiholh) an thiam lomi hi, cehukhat nu le pa hna nihcun an fale mawh a puhmi kan um tawn, mah hihi nu le pa an santlaih lo ruangah maw a si hnga, an fale mawh deuh dah a si hnga na ti?

TD: Kan fale nih kan holh an thiam lo tawn hi nu le pa nih kan holh a sunlawinak kan hngalh lo ruangah a si bik. Miphun dang kan uar tuknak ah kan mah holh le kan sining zei kan rel lo bia a si. Kan chungkhar ah kan holh hmang u sih, cun miphun dang holh hna zong hi kan thiam chih khawh ahcun zeitluk khin dah a va ṭhat hnga.

Editor: Delhi Lai miphun sinah siaherh biacah na duhmi a um maw?

TD: Delhi ummi Laimi hna nih mi ramdang um kan si ti hi philh lo tein harnak tong kho, vanchiat tong kho kan si ti hi timhcia tein le ralring tein um kan herh. Pathian leiah kan ti khawh tawk cio in kantan lo ahcun; rawhralnak nih a kan den lai i ram`ha, hmanh phan manh loin kan lo tlau kho ko. Mah miphun Laihritlai khat i tlaihchannak le i bochannak le bawmh duhnak kan ngeih a herh. Cun hawilo deuh lomi a sualmi le nun dik lomi hna nun chimhrinnak le kilvennak fakpi ngeih a herh fawn.

Editor: Caan na kan pek caah kan i lawm...!

TD: Kei zong kaa lawm tuk ve.

(Theihternak: Hi a cunglei Rev. Thawng Dun he ton biaruahnak hi Lcc Cazual Vol.6, No.11 - 13 Vaute [March] 2011 ah rak chuah cangmi a si. Amah Delhi a rak tlawn lioah Lcc Cazual Editor: John Zilpici Cinzahh (aka) C. Thong Luai Hmung nih ton biaruahnak a rak tuahmi a si.)