Atu lio social media lian bik a simi Facebook ah kan buaipi lulhmi le
Laimi lakah mah bantuk thil ca thurhnawm le seksi tete zapi lakah hun post, pho
len hi kan hnu kum te ti awk khan kan ral a hung ṭha hna.
Hi bantuk lawng zong si loin a hlan i, journalist thawnglatu, cathawng
(newspaper) tialmi lawng nih rak hman phun ah ruahmi kha atu ahcun mizakip nih
duh paoh in tonghtham i hman khawh a si cang. Zeidang ruangah si loin chan ai
lehthal tuk ruangah a si ko.
Cu tikah, Laiholh in caṭial tete zong kan hunkarh vima i, atu ahcun caṭial
hi Kawl, Mirang let kho paoh nih cun Laiholh caṭial in pawcawmnak zong kawl
khawh cio a si i, pawcawmnak ngaingai a tlin lo hmanh ah zalsanh phaisa hmuhnak
khim cu caancheu chung ṭuan ahcun hmuh khawh a si cang.
Cucu kan vanṭhatnak a si, Laiholh ṭhanchonak le Lai careltu caah a ṭha
ti len lioah cheukhat Lai cathawngpang ṭial cu Lai careltu hna caah ca
thurhnawm, mi tam-u hnasen tla lomi thil nupa sinak lei tete, seksi thil, hngakchia
kum tlinglo caah ziarawknak a simi post a huammi kan um len hna.
Hi thil hi zeidang ruangah si
loin phaisa hmuhnak dingah cun timi ruahnak thinlung keng in an thiamnak fimnak
kha mah phun hawi thilṭha lo lei in an rawh lai zong tuaktaan loin heh lawchet
tiah phaisa hmuhnak lawng ruat in, an careltu hna santlaihnak le ṭhahnem kha an
ruat lem ti lo.
Cun hi kong he pehtlai in Lai website thil thurhnawm ṭialhmang pawl
lawng kha si loin a reltu leikap zong kan rak biapi ngaingai ve ti kha theih ah
a ṭha. Cu pin ah Laica reltu zapi zong kan biapi ve fawn. Zeicahtiah mizapi nih
rel duh lo siseh law an post ding a si lo timi cu a fiangmi a si ko.
Lai website cu ca thurhnawm, ca hnawmtaam in a khat tiah kan zai len ko natein
hiti an post lengmangmi nih a langhtermi cu a zaitu pawl le a zailomi tampi nih
kan rak relpiak lengmang hna caah a si ti kha a fiang. Hitite kan kal ah cun ca
ṭha tete le cabia sau le ṭha a kan ṭialpiaktu hi atu hnu kum zeimawzah ahcun
kan ek put lai i, ca chiahrua deuh tete lawng nih, social media ahhin hmunhma a
khuar sual lai ti zong phan a um ngaimi si ko.
Cu ruangah cun hi kongah hin cun careltu hi kan biapi ngaingai ve ti hi
a reltu leikap in hngalh ve peng awk a si hnga. Ka relpiak ka kaupiak hna ahhin
phaisa an hmuhnak an thathawhnak thazaang petu ka si ti kan fian a herh cang
ko.
Hi bantuk post a hmang pawl hi miphun a dawmi an si
maw?
Lai miphun zapi ti awk in kan bia meilah ah kan hman tawnmi cu zei
bantuk thil kan tuah zongah ‘miphun caah...’ tihi kan hman ngaimi a si. A hmaan
rualrual in atu kan chan ahhin cun kan i sum deuh le fak deuh in kan ruah deuh
hlah maw a hauh cang hnga, ti zong kan ruah setmat a herh ko cang.
Hlasak lei cawn zongah miphun caah kan ti, sianginn ṭhaṭha kan kai zongah
miphun caah kan ti, kanmah ca hlawknak sipuaizi phunzakip kan tuah zongah
miphun caah kan ti ṭhiam i, cauk kan chuah le ca kan ṭial, sipuazi kan tuah
zongah ‘miphun caah’ kan ti hoi, zei kan tuah paoh ah kan ti i, kan chim
lengmang tawnmi hi a hmaan ve ko nain khatlei khel cun ruah deuh a cu cang ko
rua. Kan chimmi hi kan tlinh maw? Miphun caah cun a si taktak maw? Keimah
pumpak caah maw a si, miphun caah dah, ka/kan tuahmi a si ti tehna zong ruah
ngai a cu cang.
Ram le miphun caah cun tappi hram zong in rianṭuan khawh a si ti a si
bantuk in, ‘ram le miphun caah’ timi hi i phennak phaw ca hrang lawng ah si
loin a tak in ram le miphun caah kan i pek awk cu a si.
Atu lio caan ah mi cheukhat an buai bikmi cu ca thurhnawm le seksi
buarkai video post mi kongah a si. Mi cheukhat hi bantuk a ṭialtu nih Mirang
zong nih an ṭial ve tung ko ti si hoi. Cu ti a timi nih ruah awk ngai a simi cu
mizapi biaruahnak group ah an thlah theng lai lo, anmah le website te ah rian
an ṭuan tawn. Cun kan sining aa dang ti kha philh lo ah a ṭha bik cu si. Mirang
zong nih an post cio ko ti hoi cu van sining le vawlei sining nun aa khat bak
tiah chiah bantuk a si.
Caṭialtu kip nih cun kan ca a rak reltu hna caah ṭhahnem santlaihnak a
pe khotu thawngpang dik (news) maw, theihtlei maw, tbk., kha kan zuampiak hna
awk a si. Cu ti si loin ca thurhnawm lei seksi hmanthlak seksi muicawl deuh
lawngte mah Laihritlai kan relter hna si ahcun, cucu a ṭha lo ngaingaimi a si.
Cucu aho i chimh len hau loin hngalh dihmi zong a si.
Minung cu nifatin kan carelmi nih a kan thlenmi le sersiammi kan si. Ca ṭhalo
midang ṭhathnemnak a pe hleng ṭung lomi (hur hei chawnhnak lei) kong a post tu,
a reltertu paoh cu zeibantuk hmanh in miphun caah riansang a tlaimi nu/pa maw rak
si ko seh, cun khrihfabu mino/upa zong siseh zeitluk sau a ṭuan cangmi an rak si
ko zongah an tuahsernak nih a langhtermi cu ram le miphun dawtnak thinlung
taktak si loin anmah pumpak langhnak le miakmainak caah a si timi kha hngalh an
si.
Micheukhat cu baibal siangin kan kai i Mirang holh thiam a si, a ṭha tuk
asinatein cu kan thiamnak cu mah pumpak hlawknak ah maw kan hman bik, midang ṭhathnemnak
tuahnak dingah dah kan hman deuh asiloah cu kan thiamnak cu mi nun, mi ziaza va
hrawhhral chinnak tu deuh ah dah kan hman ti hi pumpak cio i hal ding a si.
Pastor le Khrihfa upa nih chimhhrin ding le thloh
ding si ko
Kan baibal cathiang chungah zultu Paul nih ‘Thilṭha tuah dingah ser ṭhanmi
kan si” tiah a ti. Khrih a zultu kan si bantukin Khrih nih hi vawleicung a rak
nun lioah a tuahmi bangin midang caah thilṭha tuah dingah fial chin vemi zumtu
(phundang chim ahcun hrinṭhan tinak a si) kan si timi hi nifatin zei kan
tuahnak hmanh ah kan philh hrimhrim awk a si lo.
Kan i cinken peng awk a si. Kan Khrihfabu lakah midang nunzia hrawknak
thilṭha lo le sualnak lei mernak a tuahmi tete kan hngalh hna a si ahcun
cawnpiak ding ti zong kha cathiang nih a kan chimhmi a si rih (Matthai
18:15-17).
Cucaah cun hi bantuk thiltha lo, ziaza lei nun a hrawk khotu, mi nunzia
remhnak ding a si ṭung lomi thil in pawcawmnak a kawlmi cu chimhhrin le
cawnpiak kha pastor le Khrihfa upa hna rian a si ve. Cawnpiak lawng si loin
khan cu bantuk a ṭhalomi rianṭuan loin rian ṭha ṭuan ding kawlpiak tiang kha
kan tuah ding le khrihfabu nih bawmh ding an si.
Ca ṭhalo post-tu website pawl lawng soisel awk an
si hnga mei?
Hi a cunglei biahalnak hi a lehnak a phi cu ‘si hlah e!’ ti a si hnga.
Zeica’htiah anmah lawng mawhchiat le soisel ding an si thlu ve lo tiah leh a si
ko lai. Mi cheukhat nih group an rak post tikah heh lawchet tiah kan soisel len
hna.
Mi cheukhat group nih cun report an tuah zongah manh lo ruangah maw,
thil dang ruang zongah hlonh (delete) piak um loin, cohlantu an si tawn. Mizapi
biaruahnak, cathawngpang ṭialmi zamhnak group, mizapi nunzia ṭha an ngeih
khawhnak ding carelnak biaruahnak hmunpi ah timhmi hmun ah, a thurhnawmmi ca an
rak post tikah hlonhpiak an si lomi cu anmah ca post-tu lawng si loin, group Admin
te zong kha mawhchiat chih ve ding an si cang. Cu bantuk a post-mi cu Admin te
nih group in chuah thluahmah ding tu an si ko.
Facebook group admin rian biapi ngai pakhat cu ca thurhnawm pawl group
chungah a lut ummi kha member nih an rel sual lai timi venpiak a si, member add
hehchet tiah vai i fial a si lo. Maw, member add khumh an fial hna ruangah dah
an hmai khap ti loin an ca post paoh an cohlan ruangah dik a si hnga. Hngal ve
hlah!
Cucaah cun hi bantuk mizapi caah ca thurhnawm a ṭha lomi a rak post-tu
hna le mah cucu a rak cohlangtu group admin pawl hi aa khat bak an si. Cucaah ca
thurhnawm an post-nak group khan cun member in chuah i zuam ding a si. cucu a
him cem. Cun mi kan soisel tik zongah group admin te maw, website ca thlahtu
maw tiah cuaithlai zia zong kan thiam ngaingai a hau ve cang.
Kan ṭuanmi rian hi kan huamsazawng hobby taktak asi maw timi hi ṭha tein
kan i hngalhthiam a hau. Micheukhat nih kan huamsazawng thei loin hehchet tiah
kan tuah kan ṭuanmi rian hi a tam ngaingai tawn. Mah huamsazawng a si lomi rian
nih cun aphi ṭha ngaingai a ngei kho taktak lo pin ah midang ca ṭhathnemnak a
pe theng lo.
Cu kan huamsazawng rian cu zeitindah kan hngalh khawh lai? Atu kan ṭuan
cuahmahmi rian hi phaisa hmuhnak sawh in a ṭuanmi a si ahcun, na hmuh lo tikah
cun na thinlung a nuam lai lo, natein na huam bakmi rian a situ ahcun phaisa
hmuh lo zongah tlawmpalte na hmuh zongah a tam na hmuh zongah na thinlung aa
lunghmui lai.
Ca thurhnawm ca ṭhalo post ti tikah hi kongah hin ahohmanh nih pumpak in
tuahnak nawl kan ngei dih. Kan ningzah lo le a ṭha ko, ka minung hawi caah
santlai le ṭhahnem theihhlei a si ve ko tiah kan ngamh ahcun tuah ding a si ko.
Ziah na tuah, tuah hlah tiah pumpak in aa thloh ngam ding le ahohmanh
tlang aa tlak ding kan um lo, a kan thlohtu le tlangtlatu cu acozah lei tu an
si ding a si ko hnga. Asiloah Pastor te maw, Khrihfa upate maw an si awk a si
ko. Natein kan philh lo ding cu midang caah thilṭha, le ṭhahnem santlai tuah hi
pumpak kan ngandamnak thluahchuah a si lawng hlah, chungkhar ngandamnak, fale
caah thluachuah i ham zong a si.
Zeibantuk rian hmanh kan ṭuan ah siseh, ka ṭuanmi rian hi rianṭha a si
maw si lo ti hngalh kan duh si ahcun, cu rian cu kan ṭuan hlan le kan ot hlan
ah mah khrihfabu Pastor te maw, Khrihfa upa pawl maw hna kha ruahnak hal ta ah
a ṭhami si.
Zeicahtiah khrihfami kan si bantuk in khrihfa ṭha kan si ahcun kan
pastor te maw, khrihfa upa te he maw pehtlai tein um zungzal ding a si i, kan
rianṭuanmi kan i chimh le ruah ding zong a si ve. Cun, kan Pastor te maw,
Khrihfa upa pakhatkhat maw nih an hnatlakmi asiloah theihpi vemi rian phun pakhatkhat
a simi in pawcawmnak kan tuah ahcun cucu Khrih hnu zultu le zumtu kan sinak ah
a ṭha bikmi chungah aa telmi pakhat a si.
Atu kan ṭuanmi rian hi kan Pastor-pa/khrihfa upate sinah kan chim ngammi
rian si ve maw?
Nule pa hmai le zapi lakah hmaihngal ngai in kan chim ngam ding rian a
si maw?
29 November 2018
New Delhi, India
No comments:
Post a Comment