Tuesday, 4 December 2018

US President hlun George HW Bush cu a liam riangmang, Cawnnithum ah a ruak vui si lai (Upat awktlak pasalṭha)



US President hlun, George Herbert Walker Bush cu kan hnuzarh Zarhteni ahkhan kum 94 upa in Houston, Texas ah a thi, Cawnnithumni ahhin vui si lai.

George HW Bush hi kum 1989 – 1993 chung tiang kha US President a uan i, US President avoi 41-nak cu amah hi a si. Rampi president hlun thlahnak le ngaihchiat langhternak ah tiah US ram pumpi official building inn kip ah ni 30 chung US flag a canceu in tlai a si lai.

President hlun a ruak hi atu ni ahhin US Capitol ah lak a si i, hi rual in hin National Cathedral ah i pumhkhawmhnak caan ngeih a si rih. Mizapi nih upatnak an langhter cio ve khawh nakhnga Capitol ah hin a miruak hi Cawnnithumni zing tiang khi chiah a si lai. 

Cawnnithumni ahhin Washington DC in Houston ah a ruak hi an lak lai i, St. Martin’s Episcopal Church ah ruakvuinak caan hmannak ngeih a si han telai.

Mah dih hnuah hin George HW Bush ruak hi College Station, Texas khua George H.W. Bush Presidential Library ah phum a si lai, a luancia thla sarih ah mual a rak liam cang mi, a thaisung dawt Baraba Bush phumnak thlan pawng ah phum a si ve lai.

A thaisung Baraba Bush he an hmanthlak a si

George HW Bush vuinak caan hmannak ahhin President Donald Trump le First Lady Melania Trump an i tel ve lai tiah White House nih cathanh a chuah i an tarlanghning in theih a si. George HW Bush a thaisung Baraba Bush ruak vuinak ahkhan President te nupa hna hi an rak i tel lo. Tutan caan hman ahhin vawleicung hruaitu zeimaw zat hna zong an i tel lai tiah ruahchannak ngeih a si.

President Donald Trump nih December ni 5, Cawnnithumni cu rampumpi i President hlun Bush vuinak ni dingah a phuan cang,  Bush hmaizah le upat peknak caah tiah mah hi a ruak vui ni ahhin New York Stock Exchange le Nadqad tepawl zong khar an si lai.

President Trump nih hin tutan ah Bush a upatnak le hmaizahnak langhternak ah G20 summit an hmannak, Buernos Aires, Argentina ah press conference ngeih aa timh ding zong a leet phah i, Bush cu mi roling taktak, mi zohchun awktlak taktak a si tiah a chim, a ui um tuk, a ti.

Ram hruaitu dangdang cio hna zong nih George HW Bush an sian lonak le uinak bia an chim. Queen Elizabeth II nih United Kingdom caah hawiha le rianuan hawi a si tiah a chim, US President hlun Bill Clinton le a nupi Hillary Clinton hna zong nih ram caah a caan tampi a peknak cungah an lunglawmhnak bia an chim, a pawng i caan an rak hman khawhmi vialte kha zeitluk a sunglai dah a si, kan sunhlawih hringhranmi caan hna ah an cang tiah an ti.

Soviet Union hruaitu hlun Mikhail Gorbachev nih Cold War a dih khawhnak ding le nuclear ralhriamhrei tlawmternak dingah Bush aa rak i pumpeknak le a rianuanmi ruang hna ah lunglawmhnak bia a chim, mi roling taktak a si ko, tiah a ti.

An chungkhar hmanthlak
George Herbert Walker Bush:

* Kum 1924 June 12 ah Massachusetts ah a rak chuak i, Connecticut ah a hanglian. A pa cu banker mi hlawhtling taktak le US senator Prescott Bush a si.

* Kum 18 a ti in US Navy ah a rak lut i, raldohnak hmun ah ral a rak do colhmi a si.

* Ralpi II-nak lioah khan naval aviator rian a uanmi a si i, 58 combat missions a rak mawngh lioah, Japan anti-aircraft nih Pacific rilipi chung zawn ah a rak zuan lioah a kah i a khen, parachute in a rak um kho i, a ral pawl umnak ah suimilam pali tiang a rak taan hnuah an rak chanh khawh han.

* Raldoh a dongh hlan deuhvak, kum 1945 ah kum 18 mi, Barabar Pierce cu nupi ah a rak hit i, fa paruk an hrin hna. A fapa George W Bush cu US President 43-nak ah rak thim ve mipa a si, term hnih a uan.

* Texas oil business in hram a hun thlak han hnu, kum 40 ah millionaire a rak si kho manh. Mah hi hnu kum 1964 ahkhan politics ramkhel leiah aa mer i, biatak thlak in ramkhel rian ah a cawlcang.

* Local Republican chairman a uan i, kum 1966 ah US House of Representative ah a rak tling. Kum 1970 tiang a uan i, Senate thimnak ah aa cuh, na belte in hi tan ahhin a rak hlawhtling lo.

* Kum hra lengkai chung cu a biapi taktakmi dirhmun le sinak a rak tlai i rianuan in a um, cu a rianuanmi lakah hin, Republican National Committee head, UN ah US ambassador, China ah US Liason Office chief le Central Intelligence Agency director tehna bantuk rian biapi a rak uan. Hi dirhmun sinak lei he pehtlai in rian a uan chungah hin phungning loin rianuan a simi pawl langhter lei ah mizapi nih an rak uar tukmi le conglawmh tukmi a si ve.

* Kum 1980 ah khan Republican primary ah a rak tei khawh lo hnuah khan Ronald Reagan i vice president in rian a rak tlai i, kum riat chung tiang hi dirhmun hi a rak uan.

* Kum 1988 ahkhan US President thimnak ah Republican party candidate a rak si i, hi tan ah hin amah hi thim a rak si i, kum 152 chungah US vice president a uanmi lakah President a tling kho hmasa bik zong a si.

* President a uan chungah hin Foreign policy lei hi cak ngai in a kalpi. Panama le Persian Gulf ah US ralkap pawl nih tuk ding nawl a rak chuah. Mizapi ruahnak laknak ah President caah a duhtu hi 89% tiang a tling, hihi atu tiang amah nak sang record a tlaitu an um kho rih lo.

* Kum 1990, August 2 ah Saddam Hussein a hrihhruai Iraq nih an ram innpa Kuwait an rak tuk i an kah ahkhan, hihi Bush nih fak ngai in a rak mawhchiat hna tikah, Iraq ralkap pawl hawl dawi dingin ram 32 hangi dingin a rak sawm hna i, kum 1991 January 17 ah US hrihhruai angrual ralkap pawl nih vanlawng hmangin Iraq ralkap pawl cu an rak doh hna. 

February 24 ah ramchung ralkap pawl hna nih an hun bawmhchih ve hna. Bush nih suimilam 100 hnuah kahnak hi a dihdonghter han. Hi ralkahnak Operation Desert Storm ahhin US ralkap 425,000 leng ah, an anrualpi ralkap 118,000 an i tel.

* Kum 1989 ah Bush ahhin Manuel Noriega a rian i thlak dingah Panama ah US ralkap a rak thlah hna i, mah pin ah hin North American Free Trade Agreement tuahnak ding a rak timh tuah.

* Kum 1992 ah US President thim tan ahkhan Bush nih hin Bill Clinton kha thimnak ah a rak tei kho deuhvak lo.

* Politics a chuahtak hnuah Clinton-te nupa he hin i dawhhia ngai in khua an sa kho i, kum 2004 ah Asian tsunami le 2010 Haiti lihning tuar pawl bawmhchanhnak dingah phaisa kawlhawlnak lei zongah rian an rak uani bal. Kum 2017 ah Texas khua ah thlichia a rak hran tan zongah khan mizapi bawmhchanhnak rian an uani rih.

* Kum 2011 ahkhan President hlun Barack Obama nih US civil mi sinah cawisannak sang bik laksawng pekchanh tawnmi, Medal of Freedom a rak pek.

No comments:

Post a Comment